Bariery architektoniczne w przestrzeni publicznej są poważnym problemem, który mogą rozwiązać wyłącznie szeroko zakrojone rozwiązania systemowe. Nie inaczej jest, jeśli chodzi o dostosowanie mieszkania do potrzeb osób z niepełnosprawnością. W tym przypadku łatwiej zlikwidować problem, choć wymaga to i wysiłku, i sporych funduszy. Warto skorzystać z dofinansowania likwidacji barier architektonicznych. Musisz też wiedzieć, jak zaprojektować swoje mieszkanie, aby było maksymalnie funkcjonalne.
Mieszkanie dla osoby niepełnosprawnej należy zaprojektować w taki sposób, aby domowa przestrzeń pozwalała na komfortowe poruszanie się po mieszkaniu i samodzielne wykonywanie wszystkich aktywności codziennego życia – przygotowania posiłków czy czynności higienicznych.
Przebudowę warto rozpocząć od usunięcia przeszkód, które uniemożliwiają samodzielne poruszanie się po domu. W mieszkaniu dla osób z niepełnosprawnością najwięcej kłopotów sprawiają:
Ważne jest, aby podłogi we wszystkich pomieszczeniach – nie tylko w łazience i kuchni – wykonane były z antypoślizgowych materiałów. Jeśli zależy Ci na parkiecie lub panelach drewnianych, pokryj je lakierem o właściwościach antypoślizgowych. Tańszym rozwiązaniem jest pastowanie podłogi specjalnym płynem matującym.
Duża liczba pomieszczeń, ale ciasnych i nieustawnych, może stanowić problem. Jeśli to tylko możliwe, warto wyburzyć niektóre ściany i połączyć pomieszczenia, zwłaszcza kuchnię z salonem.
Otwarte przestrzenie umożliwią Ci swobodne zawracanie wózkiem. Ważne, aby w kluczowych pomieszczeniach – przynajmniej w przedpokoju i kuchni – zostawić miejsce o średnicy około 1,5 m. Nie we wszystkich mieszkaniach wygospodarowanie takiego miejsca jest możliwe, dlatego wyburzenie części ścian może okazać się konieczne.
Najważniejsze w mieszkaniu dla osób na wózku są trzy pomieszczenia: kuchnia, łazienka oraz sypialnia/pokój wypoczynkowy. Niezależnie od tego, czy mieszkasz sam, czy z kimś, warto zmienić wyposażenie tych pomieszczeń, aby można było samodzielnie z nich korzystać.
W pierwszej kolejności musisz zorganizować przestrzeń roboczą – obniżyć blaty kuchenne na wysokość około 70–80 cm. Pamiętaj o pozostawieniu przynajmniej 60–70 cm blatu bez szafki pod spodem, aby można było swobodnie podjechać do niego wózkiem. Możesz też przemyśleć zamontowanie blatu przesuwnego.
Najwygodniejszym rozwiązaniem jest montaż prysznica zamiast wanny, najlepiej bez brodzika oraz kabiny (przestrzeń prysznicową można oddzielić zwykłą szybką. Nie powinno zabraknąć w niej uchwytów, które umożliwią wszystkie czynności toaletowe. Warto zamontować również wiszącą umywalkę i muszlę toaletową, które możesz umieścić na właściwej wysokości – około 50 cm nad podłogą.
W tym pomieszczeniu najważniejsze jest właściwe ustawienie mebli – przede wszystkim łóżka oraz szafki nocnej. Istotne jest, aby zapewnić swobodny dostęp do łóżka, najlepiej z dwóch stron. Wybierz łóżko o wysokości nie większej niż 45–50 cm. Nie zapominaj też o lampce – umieść ją w takiej odległości od łóżka, aby swobodnie dosięgnąć do niej z pozycji leżącej lub półleżącej.
Korzystanie z mieszkania dla osoby z niepełnosprawnością powinno być nie tylko wygodne, ale i bezpieczne. Należy więc pozbyć się wszystkich niepotrzebnych przedmiotów, które mogłyby utrudniać poruszanie się. To np. meble, kwietniki czy elementy dekoracyjne stojące w ciągach komunikacyjnych (lepiej ustawić je pod ścianami), a także dywany lub chodniki.
Bardzo pomocne w mieszkaniu osoby z niepełnosprawnością mogą okazać się:
Na likwidację barier architektonicznych i dostosowanie mieszkania do Twoich potrzeb przysługuje Ci dofinansowanie z funduszy PFRON. W ramach obowiązującego obecnie programu pomocowego możesz otrzymać dotację w wysokości 80% nakładów przeznaczonych na adaptację mieszkania. Warto wykorzystać tę możliwość – Twoje mieszkanie jest miejscem, w którym zaczyna się Twoja samodzielność.